Układ zasilania silnika, czyli układ paliwowy, ma za zadanie wytworzenie mieszanki paliwowo-powietrznej i dostarczenie jej do cylindrów silnika.
■ Podstawowe urządzenia tego układu to: zbiornik paliwa, przewody łączące zbiornik z gaźnikiem, filtry i osadniki paliwa, pompa paliwa, gaźnik, filtr powietrza, tłumik szmerów ssania. Do układu zasilania zalicza się także przewody wylotowe i tłumik wylotu spalin.
■ Paliwem dla silników gaźnikowych jest benzyna. W celu zapobieżenia detonacyjnemu spalaniu benzyny w silniku, które jest szkodliwe dla układu tłokowo-korbowego, do benzyny dodaje się czteroetylek ołowiu zwiększający odporność paliwa na stuki. Benzyna z tym dodatkiem nosi nazwę „etylina”.
■ Ponieważ czteroetylek ołowiu jest silną trucizną, etyliny nie wolno używać do mycia rąk i części samochodowych oraz do czyszczenia odzieży.
■ Obecnie nasze stacje benzynowe posiadają dwa rodzaje benzyny: o liczbie oktanowej (LO) 78 i 94. Do eksploatacji samochodu należy zawsze używać benzyny o LO zalecanej w instrukcji obsługi. Stosowanie paliwa o niższej LO wpływa niekorzystnie na pracę i żywotność silnika.
■ Paliwo w samochodzie magazynowane jest w zbiorniku paliwa, którego pojemność powinna wystarczyć na przejechanie 300-500 km.
■ Paliwo ze zbiornika jest przetłaczane przewodami do gaźnika za pomocą pompy paliwa; po drodze jest oczyszczane przez filtry i odstojniki.
■ Do gaźnika poprzez filtr powietrza napływa także oczyszczone z zanieczyszczeń mechanicznych (kurz) powietrze. W celu wyciszenia wszelkich odgłosów zasysanego powietrza (szmery, gwizdy) filtr powietrza ma dodatkowe urządzenie, tzw. tłumik szmerów ssania.
■ Gaźnik służy do rozpylenia ciekłego paliwa i wymieszania go z powietrzem, czyli do przygotowania mieszanki paliwowo-powietrznej, która powinna mieć właściwy stosunek wagowy. Skład normalnej mieszanki wynosi 15:1, tzn. 15 kg powietrza na 1 kg paliwa.
■ Najprostszy, tzw. elementarny gaźnik składa się z czterech zasadniczych części:
komory pływakowej z pływakiem i zaworem iglicowym, gardzieli, przez którą przepływa zasyssane powietrze, dyszy paliwa z rozpylaczem, przepustnicy.
■ Stosowane w samochodach osobowych gaźniki są urządzeniem znacznie bardziej skomplikowanym, wyposażonym w cały szereg urządzeń dodatkowych, jak: układ wyrównawczy, urządzenie rozruchowe, urządzenie biegu jałowego, pompkę przyspieszającą i urządzenie wzbogacające.
■ W skład układu napędowego wchodzą zespoły przenoszące napęd od silnika na koła pędne. Są to: sprzęgło, skrzynka biegów, wał napędowy, most napędowy, przekładnia główna, mechanizm różnicowy i półosie.
■ Sprzęgło, umiejscowione pomiędzy silnikiem a skrzynką biegów, przenosi napęd silnika na koła samochodu i służy – zależnie od woli kierowcy – do chwilowego odłączania silnika (podczas zmiany biegów, hamowania i zatrzymywania pojazdów) oraz do łagodnego i stopniowego łączenia wału korbowego silnika z pozostałymi zespołami przeniesienia napędu (podczas ruszania z miejsca i po zmianie biegów).
■ W samochodach osobowych stosuje się przeważnie sprzęgła suche jednotarczowe, charakteryzujące się prostotą budowy oraz łatwością obsługi i regulacji.
■ Sprzęgło jest stale włączone. Wyłącza się je przez naciśnięcie sprzęgła na pedał znajdujący się pod lewą stopą kierowcy.
■ Skrzynka biegów znajduje się zawsze między sprzęgłem a wałem napędowym i służy do rozłączania napędu między silnikiem a kołami napędowymi samochodu.
■ Umożliwia to:
pracę silnika w czasie postoju, mimo że sprzęgło jest włączone, zmianę kierunku jazdy, a więc jazdę do tyłu, zmianę siły napędowej na kołach napędowych samochodu, a więc dostosowanie jej do oporów jazdy (ruszanie z miejsca, jazda pod górę, jazda po złych drogach, piasku itp.).
■ Stosowane w samochodach osobowych skrzynki biegów mają zwykle trzy, cztery lub pięć biegów do przodu i jeden bieg wsteczny. W celu ułatwienia zmiany biegów (bez zgrzytów) skrzynki wyposażone są w synchronizatory.
■ Wał napędowy zaopatrzony w przeguby, przenosi napęd ze skrzynki biegów na przekładnię główną mostu napędowego.
■ Skrzynka biegów jest umocowana sztywno na ramie, podczas gdy most napędowy jest zawieszony za pośrednictwem resorów i w czasie jazdy stale zmienia swe położenie w pionie. Stąd też wał napędowy jest połączony z wałkami tych zespołów za pomocą przegubów.