Pojazdy uprzywilejowane w ruchu

Pojazdami uprzywilejowanymi w ruchu są pojazdy wysyłające sygnały świetlne w postaci niebieskich świateł błyskowych i jednocześnie sygnały dźwiękowe o zmiennym tonie; za pojazd uprzywilejowany uważa się również kolumnę pojazdów, na początku i na końcu której znajdują się pojazdy uprzywilejowane Sił Zbrojnych lub Milicji Obywatelskiej wysyłające dodatkowy sygnał w postaci czerwonego światła błyskowego.

■ Uprzywilejowanymi pojazdami samochodowymi są:

► pojazdy straży pożarnych,

► karetki sanitarne pogotowia ratunkowego,

► pojazdy górniczego pogotowia ratunkowego

► pojazdy jednostek ratownictwa chemicznego.

► pojazdy organów i jednostek podległych Ministrowi Spraw Wewnętrznych, pojazdy Sił Zbrojnych, pojazdy organów Służby Więziennej, inne pojazdy używane w związku z ratowaniem życia lub mienia albo w związku ze zmniejszeniem skutków katastrofy-na podstawie zezwolenia wydanego przez wojewodę.

■ Kierowcy tych pojazdów, uczestniczący w akcjach związanych z wypadkami lub innymi zagrożeniami, korzystają z ułatwień (przywilejów) w ruchu drogowym, a mianowicie są zwolnieni od obowiązku stosowania się do przepisów o:

kierunku ruchu (np. mogą jechać wbrew ustalonemu znakiem drogowym kierunkowi ruchu, środkiem lub lewą stroną drogi); największej dopuszczalnej prędkości (np. wbrew ograniczeniom prędkości na terenach zabudowanych lub wynikającym ze znaków drogowych);

pierwszeństwie przejazdu (ma zawsze pierwszeństwo przejazdu na skrzyżowaniach dróg i ulic); jeśli do skrzyżowania zbliżają się dwa (lub więcej) pojazdy uprzywilejowane, obowiązują między nimi ogólne zasady, dotyczące pierwszeństwa przejazdu; wymijaniu i wyprzedzaniu (np. wyprzedza z prawej strony lub w miejscach objętych znakiem zakazu wyprzedzania względnie w miejscach, gdzie wyprzedzanie jest zabronione przepisem); zatrzymywaniu i postoju (nie musi stosować się ani do znaków zakazu lub ograniczenia zatrzymania i postoju ani do przepisów zabraniających zatrzymania i postoju w określonych miejscach),

■ Z przywilejów tych kierowcy pojazdów uprzywilejowanych w ruchu mogą korzystać tylko w czasie jazdy do wypadku lub miejsca zagrożenia-pod warunkiem, że pojazdy te niezależnie od ich specjalnego oznakowania będą używały w czasie jazdy specjalnych sygnałów ostrzegawczych, tj. dźwiękowych lub świetlnych błyskowych.

■ Niezależnie od sygnałów ostrzegawczych wspólnych dla wszystkich pojazdów uprzywilejowanych w ruchu poszczególne rodzaje pojazdów są oznakowane w następujący sposób:

pojazdy samochodowe straży pożarnych – pożarnicze po-winny być w kolorze czerwieni sygnałowej, a błotniki i zderzaki mieć w kolorze białym; operacyjne samochody osobowe powinny być oznaczone pasem wyróżniającym (8-15 cm) w kolorze czerwieni sygnałowej, a po obu stronach pojazdu mieć umieszczone białe lub czerwone napisy „STRAŻ”; również na dachu pojazdu może być umieszczony świetlny biały napis „STRAŻ” na czerwonym tle;

karetki sanitarne pogotowia ratunkowego powinny być w kolorze kremowym lub żółtym samochodowym z niebieskim pasem wyróżniającym (8-15 cm); karetki reanimacyjne mogą dodatkowo mieć czerwone pasy wyróżniające, umieszczone wokół dachu oraz bezpośrednio pod pasem koloru niebieskiego;

pojazdy samochodowe górniczego pogotowia ratunkowego oznaczone są pasem wyróżniającym w kolorze czerwonym; pojazdy jednostek ratownictwa chemicznego są oznakowane pasem wyróżniającym barwy srebrzystej;

samochody organów Milicji Obywatelskiej są oznaczone białym pasem wyróżniającym oraz białymi napisami „Milicja” umieszczonymi po obu stronach pojazdu; na dachu pojazdu może być dodatkowo umieszczony na niebieskim tle biały napis świetlny „Milicja”; motocykle mają białe błotniki oraz na przodzie napis „Milicja”;

pojazdy Sił Zbrojnych, z wyjątkiem motocykli, powinny być oznakowane białym pasem wyróżniającym oraz białymi napisami określającymi jego przynależność do określonego organu wojskowego; nie dotyczy to pojazdów wojskowych straży pożarnych i wojskowych karetek sanitarnych; motocykle Sił Zbrojnych powinny mieć białe błotniki oraz z przodu napis koloru khaki, określający jego przynależność do określonego organu wojskowego;

pojazdy samochodowe Wojsk Ochrony Pogranicza, z wyjątkiem motocykli, są oznaczone jasnozielonym pasem wyróżniającym oraz jasnozielonymi napisami „WOP”, umieszczonymi po obu stronach pojazdu; motocykle Wojsk Ochrony Pogranicza powinny mieć błotniki jasnozielone oraz z przodu jasnozielony napis „WOP”;

pojazdy organów Służby Więziennej są oznakowane granatowym pasem wyróżniającym oraz białymi lub granatowymi napisami „SW”;

inne pojazdy uprzywilejowane na podstawie zezwolenia wydanego przez wojewodę powinny być oznakowane pomarańczowym pasem wyróżniającym.

■ Kierowcy pojazdów uprzywilejowanych mają jednak obowiązek stosowania się do innych przepisów (niż wymienione), a w szczególności muszą zachować należytą ostrożność i bezpieczną prędkość, aby nie zagrażać bezpieczeństwu innych uczestników ruchu.

■ Każdy uczestnik ruchu jest obowiązany na dźwięk sygnału ostrzegawczego pojazdu uprzywilejowanego w ruchu ułatwić mu przejazd, tj. niezwłocznie usunąć się z drogi, a w razie potrzeby się zatrzymać, nawet gdyby łączyło się to z koniecznością naruszenia zakazu lub nakazu wynikającego z przepisów ruchu albo ze znaków lub sygnałów drogowych. Jeżeli ruch danego uczestnika nie koliduje z ruchem pojazdu uprzywilejowanego, uczestnik ten powinien aż do czasu przejazdu (wyminięcia, ominięcia, wyprzedzania) pojazdu uprzywilejowanego zachować szczególną ostrożność, która w przypadku kierujących pojazdami samochodowymi będzie między innymi polegała na poruszaniu się z prędkością, umożliwiającą obserwowanie pojazdu uprzywilejowanego oraz łatwe i bezpieczne reagowanie na każdą sytuację, jaka może powstać na drodze.

■ Zabronione jest wyprzedzanie pojazdów uprzywilejowanych, a w przypadku ruchu kolumny pojazdów uprzywilejowanych należy utrzymywać odległość co najmniej 100 m za kolumną.

■ Przyjęło się, że kierujący samochodem przewożącym do szpitala osobę z wypadku drogowego lub innego nagłego wypadku włącza światła drogowe i podaje ciągły dźwiękowy sygnał ostrzegawczy. Inni uczestnicy ruchu i funkcjonariusze MO ułatwiają przejazd takiemu pojazdowi. Kierowca powinien jednak zdawać sobie sprawę z tego, że mimo ustępowania mu drogi musi zachować szczególną ostrożność i jechać rozważnie, aby nie spowodować wypadku. Za wypadek zaistniały z jego winy może być bowiem pociągnięty do odpowiedzialności karnej.

■ Przepisy nie zobowiązują innych uczestników ruchu do ułatwienia takiemu pojazdowi przejazdu, niemniej jednak zgodnie z zasadą ograniczonego zaufania, widząc niecodzienne zachowanie się takiego pojazdu w ruchu, należy zachować szczególną ostrożność i w razie potrzeby zrezygnować z przysługujących uprawnień, np. ustąpić pierwszeństwa na skrzyżowaniu.